ಕೊನೆಗೂ ಬಯಲಾಯ್ತು ಮಿಣುಕು ಅತಿಥಿಯ ಬಣ್ಣ
ನಾವು ವಾಸಿಸುವ ಪರಿಸರ ಅಥವಾ ವಿಶ್ವ ಅನೇಕ ಕೌತುಕಗಳ ಆಗರ. ಪ್ರತಿಕ್ಷಣವೂ ಕೌತುಕ ಘಟನೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ನಮ್ಮ ಆಕಾಶವಂತೂ ಇಂತಹ ಕೌತುಕಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ನೂರಾರು ಘಟನೆಗಳು, ವಿಸ್ಮಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಗೋಚರಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಗೋಚರಿಸುವ ವಿಸ್ಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಧೂಮಕೇತುಗಳ ದರ್ಶನವೂ ಒಂದು. ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಮಿಣುಕು ಅತಿಥಿ ಇದ್ದಂತೆ. ನಮಗೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ಧೂಮಕೇತು ಎಂದರೆ ಅದಕ್ಕೊಂದು ತಲೆ ಇರುತ್ತದೆ, ಉದ್ದನೆಯ ಬಾಲ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೌದು ಧೂಮಕೇತು ಎಂಬುದು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಅಂಡಲೆಯುವ ಶುಷ್ಕ ಆವಿ(ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ) ರೂಪದ ಆಕಾಶಕಾಯ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿದ ನೀರು, ಅಮೋನಿಯಾ, ಕಾರ್ಬನ್ ಮೋನಾಕ್ಸೈಡ್ ಮುಂತಾದ ವಸ್ತುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಅತೀ ದೀರ್ಘ ಪಥದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುವ ಆಕಾಶ ಕಾಯಗಳಾಗಿವೆ. ಧೂಮಕೇತುವಿಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಟಞಛಿಠಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಟಞಛಿಠಿ ಎಂದರೆ ಜಡೆ ಎಂದರ್ಥ. ಧೂಮಕೇತುವಿನ ತಲೆಯ ಭಾಗಕ್ಕಿಂತ ಬಾಲವೇ ಅತ್ಯಂತ ಉದ್ದ ಹಾಗೂ ಆಕರ್ಷಣೀಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ಧೂಮಕೇತುಗಳಿಗೆ ಖ್ಯಾತಿ ಬಂದಿರುವುದು ಅವುಗಳ ಬಾಲದಿಂದಲೇ.
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಸೌರಮಂಡಲ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಚುರುಕಾಗುತ್ತವೆ. ಧೂಮಕೇತುಗಳಲ್ಲಿನ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಸೂರ್ಯನ ತಾಪಕ್ಕೆ ಕರಗಿ, ಧೂಳಿನ ಕಣಗಳ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಉದ್ದನೆಯ ಬಾಲ ರಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕನ್ನು ಪ್ರತಿಫಲಿಸುವ ಧೂಳಿನ ಕಣಗಳು ಬಾಲಕ್ಕೆ ಮೆರಗು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಬಾಲವು ಸೂರ್ಯನ ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿಗಿರುತ್ತದೆ. ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಸೌರವ್ಯೆಹದ ರಚನೆಯಿಂದ ಉಳಿದಿರುವ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಮತ್ತು ಧೂಳಿನ ವೇಗದ ತುಂಡುಗಳಾಗಿವೆ. ಇದು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತಂಪಾದ ಹೊರಭಾಗದಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. 1930 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಫ್ರೀ-ರಾಡಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಣುಗಳ ಮೇಲಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ಗೆರ್ಹಾರ್ಡ್ ಹರ್ಜ್‌ಬರ್ಗ್ ಅವರು ಧೂಮಕೇತುವಿನ ತಲೆಯ ಹಸಿರು ಹೊಳಪಿನ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಎರಡು ಕಾರ್ಬನ್ ಪರಮಾಣುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಅಣುವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿದರು. ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಕಾಡಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸಸ್‌ನ ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಯನವು ಹರ್ಜ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿತು. ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಎಷ್ಟು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು ಎಂದರೆ, ಅಧ್ಯಯನದ ತಂಡವು ಅದರ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಬಾಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ಸಿಡ್ನಿಯಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯೂ ಸೌತ್ ವೇಲ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿದ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಟಿಮ್ ಸ್ಮಿತ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ನೀಹಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಧೂಮಕೇತುಗಳ ಒಳಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಆದರೆ ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಆಮ್ಲಜನಕಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸುಟ್ಟುಹೋಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸ್ಮಿತ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಶಕ್ತಿಯುತ ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡಾಗ ಅಣು ಹೇಗೆ ಒಡೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ನಿಖರವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಇದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಮಿತ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಂಡವು ನಿರ್ವಾತ ಕೋಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂರು ವಿಭಿನ್ನ ನೇರಳಾತೀತ ಲೇಸರ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಭೂಮಿಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಪರಿಸರವನ್ನು ಅನುಕರಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ತುಂಬಾ ವೇಗವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಕಾರಣ, ಅವರು ಲೇಸರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಅಣುವನ್ನು ವಿಟ್ಲಿಂಗ್(ತುಂಡು) ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳದಲ್ಲೇ ಅದನ್ನು ಸಂಶ್ಲೇಷಿಸಬೇಕಾಯಿತು.
ಧೂಮಕೇತುಗಳ ತಲೆಯ ಭಾಗದ ಹಸಿರು ಬೆಳಕು ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಅಣುಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ದೃಢಪಡಿಸಿದರು. ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಗೋಚರ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೊರಸೂಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸ್ಮಿತ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಧೂಮಕೇತುಗಳಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯನ್ನು ಬಿಸಿಮಾಡಿದಾಗ ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಬಹುಶಃ ಅಸಿಟಿಲೀನ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮತ್ತು ಇಂಗಾಲದ ಮಿಶ್ರಣದ ಅನಿಲವನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ವೆಲ್ಡಿಂಗ್ ಇಂಧನಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಧೂಮಕೇತುಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಾವಯವ ಅಣುಗಳು ಒಡೆದುಹೋದಾಗ ಅದನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಸ್ಮಿತ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಪರಮಾಣುಗಳು ಅಸಿಟಿಲೀನ್ ಅಣುಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಲ್ಲದೆ ಕಾರ್ಬನ್ ಪರಮಾಣುಗಳ ನಡುವಿನ ಬಂಧಗಳು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಬಿಗಿಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಡಬಲ್ ಕಾರ್ಬನ್ ಅಣುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಕೊಕ್ರಾನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಸೂರ್ಯನ ಶಾಖವು ಧೂಮಕೇತುವಿನ ದೇಹದಲ್ಲಿನ ಅಣುಗಳನ್ನು ಬಿಸಿಮಾಡಿದಾಗ, ಅವು ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಹೊಳಪನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಅವು ಅದರ ಬಾಲವನ್ನು ತಲುಪುವ ಮೊದಲು ಒಂದೇ ಇಂಗಾಲದ ಪರಮಾಣುಗಳಾಗಿ ಒಡೆಯುತ್ತವೆ. ಹಸಿರು ಹೊಳಪು ಧೂಮಕೇತುವಿನ ದೇಹದ ಸುತ್ತಲೂ ಏಕೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಉದ್ದನೆಯ ಬಾಲ ಏಕೆ ಬಿಳಿಯದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಅನಿಲವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಸೂರ್ಯನೆಡೆಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹೊಸ ಹೊಳೆಯುವ ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತವೆ. ಸ್ಮಿತ್ ಪ್ರಕಾರ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಭೂಮಿಯಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಅಣುಗಳ ಜೀವಿತಾವಧಿಯು ಸುಮಾರು ಎರಡು ದಿನಗಳು.
ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಹೇಗೆ ವಿಭಜನೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೈಜ ಪ್ರಪಂಚದ ಧೂಮಕೇತುಗಳಲ್ಲಿ ಡೈಕಾರ್ಬನ್‌ನ ಹೊಳಪನ್ನು ತಾವು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ತಂಡಕ್ಕೆ ತೋರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎಂದು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯದ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕಿ ಅನಿತಾ ಕೊಕ್ರಾನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಬಹುಪಾಲು ಸಮಯವನ್ನು ಧೂಮಕೇತುಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಕಳೆದಿರುವ ಕೊಕ್ರಾನ್, ಉತ್ತಮ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಂದ ಅವುಗಳ ಅಗಾಧವಾದ ಬಾಲಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ನೋಟವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಧೂಮಕೇತುಗಳ ರಚನೆ, ಹೊಳಪಿಗೆ ಕಾರಣಗಳು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯೋಗಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಕುರಿತು ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಬಹುದು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ‘‘ತಂಡವು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡ ಡೈಕಾರ್ಬನ್ ಅಣುಗಳ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಬಂಧಗಳನ್ನು ಮುರಿಯಲು ಎಷ್ಟು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ’’ ಎಂದು ಕೊಕ್ರಾನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂಗತಿಗಳು ಧೂಮಕೇತುಗಳ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡೆಲಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾದುಹೋಗುವ ಧೂಮಕೇತು ಅಪರೂಪದ ಘಟನೆಯಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಈಗ ಸಾವಿರಾರು ಧೂಮಕೇತುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಂಬಲಾಗದ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಧೂಮಕೇತುಗಳು ಬಹುಶಃ ಸೌರವ್ಯೆಹದ ಮುಂದಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಹಸಿರು ಹೊಳೆಯುವ ಸ್ನೋಬಾಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸೌರವ್ಯೆಹದ ಪ್ರಾಚೀನ ಭೂತಕಾಲಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ತೆರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೆಳಕು ಮೂಡಲಿ ಎಂಬುದೇ ನಮ್ಮ ಆಶಯ.
