ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸಿದ ತಾರೆಗಳು

‘‘ನಾವು ಸಾವಿಗೆ ಅಂಜುವವರಲ್ಲ

ಸತ್ತ ನಂತರವೂ ನಾವು ಜೀವಂತವಾಗಿರುತ್ತೇವೆ.’’

ಇದು 1931 ಮಾರ್ಚ್ 23ರಂದು ಲಾಹೋರ್ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ನಗುನಗುತ್ತಾ ನೇಣುಗಂಬವೇರುವಾಗ ಇಡೀ ದೇಶದ ಜನರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುವಂತೆ ಆ ಯುವ ಮನಸ್ಸುಗಳು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯದು.

ಹೌದು ಇನ್ನೂ ಚಿರಯೌವ್ವನದ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಒಡಲಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಆ ಯುವಕರದ್ದು ಸಾಯುವ ವಯಸ್ಸಲ್ಲ...ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಆ ಎಳೆಯದರಲ್ಲೇ ಮನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ದೇಶಪ್ರೇಮವೆಂಬ ಕಿಚ್ಚು ಅವರನ್ನು ನೇಣುಗಂಬದತ್ತ ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸಿತ್ತು. ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ತಕ್ಕಡಿ ಹಿಡಿದು ಬಂದು ದೇಶದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಕೊಳ್ಳೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಾ ಅದಕ್ಕೆ ಎದುರಾದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿರೋಧಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಂದೂಕಿನ ತುದಿಯಿಂದ ಹೊಸಕಿಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲವದು. ಆಂಗ್ಲರ ಅಂತಹ ಕ್ರೌರ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಎಳೆ ವಯಸ್ಸಲ್ಲೇ ಹೋರಾಡಿದ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್, ಸುಖದೇವ್, ರಾಜಗುರು ಎಂಬ ಚೇತನಗಳು ಅದಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಯೌವ್ವನದ ಸುಗಂಧವನ್ನೇ ಬ್ರಿಟಿಷರ ನೇಣುಗಂಬಕ್ಕೆ ಬಲಿದಾನವಾಗಿಸಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ ತಾರೆಗಳಾಗಿ ಮಿಂಚಿದವು. ಆ ಸಮರಧೀರ ಸಂಗಾತಿಗಳು ಹುತಾತ್ಮರಾಗಿ ಇದೀಗ 93 ವರ್ಷಗಳಾದವು.

ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರಿಂದ ಮನುಷ್ಯರ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಶೋಷಣೆ ಕೊನೆಗಾಣಬೇಕೆಂಬುದು ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತವರ ಸಂಗಾತಿಗಳ ಅಂತಿಮ ಬಯಕೆಯಾಗಿತ್ತು.

ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ‘ಕ್ರಾಂತಿ’ ಎಂದರೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಅನ್ಯಾಯದ ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಇಂದಿನ ಶೋಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬದಲಾಗ ಬೇಕು ಎಂದರ್ಥವಾಗಿತ್ತು. ಮುಂದುವರಿದು, ಉತ್ಪಾದಕರು ಹಾಗೂ ದುಡಿಮೆಗಾರರು ಸಮಾಜದ ಅತ್ಯಂತ ಅವಶ್ಯಕ ಅಂಗವಾಗಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಶೋಷಕರಿಂದ ವಂಚಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ದುಡಿಮೆಯ ಫಲ ಅವರಿಗೆ ದಕ್ಕುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅವರ ಅತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅವರಿಂದ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ ಅವತ್ತಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಕಣ್ಣೆದುರು ಕಂಡ ಅಸಮಾನತೆಯ ಭಾರತವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ.

ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಬೇಕಾದ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆವ ರೈತ, ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಹಸಿವಿನಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.

ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಾನು ನೇಯುವ ಬಟ್ಟೆಗಳಿಂದ ತುಂಬುವ ನೇಯ್ಗೆಗಾರ, ತನ್ನ ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳ ಶರೀರವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲುಬೇಕಾದ ಕನಿಷ್ಠ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಮನೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಮಿಕರು, ಕಮ್ಮಾರರು, ಬಡಗಿಗಳು ಭವ್ಯವಾದ ಸೌಧಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಕೊಳಚೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಭ್ರಷ್ಟರಾಗಿ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಅಸಮಾನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವವರು ಸಮಾಜದ ಪರತಂತ್ರ ಜೀವಿಗಳಾದ ಬಂಡವಾಳಿಗರು. ಅವರು ಹರಿಯ ಬಿಟ್ಟಿರುವ ಈ ಮನಸೋ ಇಚ್ಛೆಯ ಶೋಷಣೆಯೇ ಅಸಮಾನತೆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಸಮಾನತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಹುಕಾಲ ಉಳಿಯಲಾರದು.

ಇಂತಹ ಶೋಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕೊನೆಗಾಣಬೇಕೆಂದೇ ಆ ಮೂವರು ಯುವಕರು ಕ್ರಾಂತಿ ಎಂಬ ಬಲಿಪೀಠಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಬದುಕ್ಕನ್ನೇ ಅರ್ಪಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ನಮಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದು 77 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ಆ ಶೋಷಣೆ...ಅಸಮಾನತೆಗಳು ಮಾನವ ಸಮಾಜದ ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌರ್ಯಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿಯೇ ಮುಂದುವರಿದಿರುವುದು ಇವತ್ತಿನ ವಾಸ್ತವ.

ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಚಿಗುರಿತ್ತು ಮೊಳಕೆ...!

ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮೋಚನಾ ಚಳವಳಿ ಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಬಹುಶಃ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಇಷ್ಟೊಂದು ಎಳೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟೊಂದು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ಧೀರೋದತ್ತವಾಗಿ ಸಾವಿಗೆ ಎದೆಯೊಡಿದ್ದ ಯುವಕರು ಕಂಡು ಬಂದಿಲ್ಲ. ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್‌ರಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಈ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಮೊಳಕೆ ಚಿಗುರಿದ್ದು ಆತನ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ. ಮನೆಯೇ ಮೊದಲ ಪಾಠಶಾಲೆ ಎನ್ನುವಂತೆ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಅಜಿತ್‌ಸಿಂಗ್ ಅವರೇ ಮೊದಲು ಕ್ರಾಂತಿಯ ಪಾಠ ಹೇಳಿದ್ದು. ತನ್ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮದ ರೈತರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಹೇರಿದ್ದ ಭೂಕಂದಾಯದ ವಿರುದ್ದ ನಡೆಸಿದ ಹೋರಾಟದಿಂದಾಗಿ ಅಜಿತ್‌ಸಿಂಗ್ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಸಿಂಹ ಸ್ವಪ್ನವಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ 12 ವರ್ಷದ ಬಾಲಕನಾಗಿದ್ದಾಗ ಅಮೃತಸರದ ಜಲಿಯಾನ್‌ವಾಲಾಬಾಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ ಡಯರ್ ನಡೆಸಿದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಮಾರಣ ಹೋಮ... ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ತಲ್ಲಣವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಕೊಲೆಗಡುಕ ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಹೊರಹಾಕಿ ತಾಯ್ನಾಡನ್ನು ವಿಮೋಚನೆಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂಬ ಅದಮ್ಯ ಕೆಚ್ಚನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಚ್ಚಿತು. ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಈ ಬಯಕೆಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ನೀರೆರೆದು ಪೋಷಿಸಿದ್ದು ಲಾಹೋರನಲ್ಲಿ ಲಾಲಲಜಪತ್‌ರಾಯ್ ಮತ್ತಿತರರು ಸೇರಿ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮೋಚನಾ ಕುರಿತ ಪಾಠಗಳು. ಈ ಎಲ್ಲದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸ್ವತಃ ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ಒಬ್ಬ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತಿಕೆ ಹೊಂದಿದ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. ನಿರಂತರ ಓದಿನಿಂದಾಗಿ ಅದಾಗಲೇ ತನ್ನ ಗುರಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್‌ಗೆ 1923ರಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡಿದಾಗ ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ತಾಯ್ನಾಡಿನ ವಿಮೋಚನೆಯೇ ನನ್ನ ಬದುಕಿನ ಪರಮೋಚ್ಚ ಗುರಿ, ಅಂತಹ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಈಗಾಗಲೇ ಸಮರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಬಹುಶಃ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ತನಗೆ ಬೇರ್ಯಾವ ಬಯಕೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಪತ್ರ ಬರೆದಿಟ್ಟು ಮನೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ತಾನು ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲೇಜನ್ನೂ ತೊರೆದು ಕಾನ್ಪುರದತ್ತ ಧಾವಿಸಿದ್ದರು.

ಸಮಾಜವಾದವೇ ದಾರಿ

ಕಾನ್ಪುರಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ಅಲ್ಲಿ ಸಚೀಂದ್ರನಾಥ ಸನ್ಯಾಲ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. 1925ರ ಕಾಕೋರಿ ರೈಲು ದರೋಡೆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಎಚ್‌ಆರ್‌ಎ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಜೈಲಿಗೆ ಕಳಿಸಿ, ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್, ರಾಮಪ್ರಸಾದ ಬಿಸ್ಮಿಲ್‌ಮೊದಲಾದವರನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿ ಸನ್ಯಾಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನೂ ಹಲವರಿಗೆ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕೋರ್ಟ್ ವಿಧಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ತಲೆ ಮರೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಆಝಾದ್ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ‘ನೌಜವಾನ್ ಭಾರತ್ ಸಭಾ’ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಇಡೀ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಲವು ಚಟುವಟಿಕೆ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಇದಾದ ನಂತರ ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಒಂದಡೆ ತಂದು ಸಮಾಜವಾದಿ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ದೇಶವನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಹೆಬ್ಬಯಕೆಯೊಂದಿಗೆ ‘ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆರ್ಮಿ’ ಎನ್ನುವ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದ್ದರು ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದುದು ಆಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ರಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ್ದ ಸೋವಿಯತ್ ಕ್ರಾಂತಿ. ಅದರಿಂದ ಪ್ರೇರಣೆಗೊಂಡಿದ್ದ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತವರ ಸಂಗಾತಿಗಳು ವಿಮೋಚನೆ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಆಳುವ ಪ್ರಭುಗಳ ಬದಲಾವಣೆಯಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ಅನ್ಯಾಯದ ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುವ ಈ ಅಸಮಾನತೆ ಸೌಧವನ್ನು ನಿರ್ನಾಮಗೊಳಿಸುವುದು ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಈ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್ ಜೊತೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಹುತಾತ್ಮರಾದವರು ರಾಜಗುರು, ಸುಖದೇವ್ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಝಾದ್, ಭಗವತಿ ಚರಣ ಮೊದಲಾದವರು ಪ್ರಮುಖರು.

ಶಾಸನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಿವಾದಿತ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಾನೂನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ವಿಧೇಯಕ ಮಂಡಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಯತ್ನಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭ ಮತ್ತು ಸಿಡಿಸಿದ ಬಾಂಬುಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಮತ್ತು ಲಾಹೋರ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದ ಮೊಕದ್ದಮೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೃತ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡ ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕನಸನ್ನು ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನ್‌ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆರ್ಮಿಯು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಕರಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ.

‘‘ನಾವು ಮಾನವ ಜೀವನ ಅತ್ಯಂತ ಮಹಾನ್ ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ. ಮನುಷ್ಯ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ಒಂದು ಭವ್ಯ ಕನಸು ಕಾಣುವವರು ಮಾನವ ರಕ್ತ ಹರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದುದಕ್ಕೆ ನಮಗೆ ವಿಷಾದವಿದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ತರುವ ಮನುಷ್ಯನಿಂದ ಮನುಷ್ಯನ ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ಅಸಾಧ್ಯಗೊಳಿಸುವ ಮಹಾನ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಬಲಿಪೀಠದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಬಲಿ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಲ್ಲದೆ ತಮ್ಮನ್ನೂ ತಾವೇ ಬ್ರಿಟಿಷರ ನೇಣುಗಂಬಕ್ಕೆ ಸಂಗಾತಿಗಳೊಡಗೂಡಿ ಬಲಿದಾನಗೈದು ಹುತಾತ್ಮರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಮಹಾನ್ ಬಲಿದಾನದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಇಂದಿಗೂ ಭಗತ್‌ಸಿಂಗ್, ರಾಜಗುರು ಮತ್ತು ಸುಖದೇವ್ ಈಗಲೂ ನಮ್ಮ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಭಾರತೀಯರ ಹೃದಯ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಶೋಷಣೆ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರತೀ ಹೋರಾಟದಲ್ಲೂ ಸದಾ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ ತಾರೆಗಳಾಗಿ ಮಿಂಚುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.