ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಸವಲತ್ತುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆ

ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದ್ಧತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ರಾಜಕೀಯ ಘೋಷಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಅಸಹ್ಯಕರ ಮತ್ತು ಅಮಾನವೀಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಲೋಪಗಳು ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು, ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಯೋಜಕರು ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು, ಅಂದರೆ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಈ ಉದ್ದೇಶದ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಇಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಒಟ್ಟು ಗೂಡುತ್ತಿರುವುದು ಹರ್ಷದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಏನನ್ನೇ ಸಾಧಿಸಿದರೂ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕುವ ಹೊಸ ಅಪಾಯವೆಂದರೆ ‘ಕೆನೆ ಪದರ’(ಸೀಮಿತ ಗಣ್ಯರು) ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ‘ಸವಲತ್ತುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆ’ ಒಂದು ಮಿಥ್ಯೆಯೇ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತವವೇ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ತುರ್ತು ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸಮಾಜಗಳು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವುಗಳನ್ನು ತೆರೆದ ಮತ್ತು ಮುಚ್ಚಿದ ಎಂಬಂತೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು,ಅವುಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ತರದ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ತೊರೆಯುವ ಮತ್ತು ಸೇರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವೈದಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ತರ ಮತ್ತು ಅಸಾಮ್ಯತೆಯ ಆಧಾರವನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು, ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತ ಸಮಾಜವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಪರಿಗಣನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಸ್ಮತಿ ಕಾಲದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಶ್ರೇಣೀಕರಣದ ಮುಚ್ಚಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಮತ್ತೆ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಇದು ಹಿಂದೆ ಕೀಳು ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದವರ ಶೋಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ನೇಪಥ್ಯದಲ್ಲಿ, ಸಮಾಜದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಭಾಗವು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಅದು ಇಂದಿಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ದಮನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿವಾಗಿ ಶೋಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ತುಳಿತಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದೆ.

ಧೈನ್ಯತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಂತಹ ಸಮಾಜದ ವಿಶೇಷ ವರ್ಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇವುಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನವು ಮೊದಲ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಷ್ಟಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳೆಂದು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದರೂ ಮೂರನೇ ಗುಂಪನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ವಿಧಿ15(4) ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿಧಿ 16(4) ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ವಿಧಿ 46 ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. (ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಮುಂದೆ ‘ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳು’ ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ).

ಹಿಂದಿನ ಮತ್ತು ಈಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳು ಕರುಣಾಜನಕ ಸ್ಥಿತಿ, ತಾರತಮ್ಯ, ಶೋಷಣೆ ಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳು ಶತ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಜಾತಿ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಮತ್ತು ಅಮಾನವೀಯ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯ ಬಲಿಪಶುಗಳಾಗಿವೆ. ಅವು ನಿಷ್ಕರುಣೆಯ ಮತ್ತು ಎದೆ ಒಡೆಯುವ ಗತಕಾಲದ ದುರಂತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿವೆ. ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ನೋವು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶಾಹಿಯ ಪ್ರಾಚೀನತೆಯ ಹಿಂದಿನದು.

ಜಾತಿಯ ಅಸ್ಮಿತೆಗೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ತನ್ನ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನ್ಯ ರಾಜರೂ ಕೂಡ ದೇಶವನ್ನು ಆಳಲು ಜಾತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಹಿಂದೂ ಅಲ್ಲದ ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮಗಳೂ ಸಹ ಈ ಅಂತಿಮ ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಅನ್ವೇಷಣೆಗೆ ಬಲಿಯಾದವು.

ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅವನತಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಶೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶೋಷಣೆಯ ದೊಡ್ಡ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

ದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಸಮಾನತಾವಾದಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಹರಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಸಂವಿಧಾನದ ಅಂಗೀಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ರಾಜ್ಯವು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ವಂಚಿತ ವರ್ಗಗಳ ಉನ್ನತಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಸಮಾಜವಾದಿ ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮಾಜದ ವಂಚಿತ ವರ್ಗಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಗತಿಯು ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಡಳಿತದ ನಂತರ ಭಾರತವು ತನ್ನ ಪ್ರಜೆಗಳ,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಮೂಲಕ ಯೋಜಿತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ತಂತ್ರವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ತಾರತಮ್ಯ ಅಥವಾ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನ ಪಿತೃಗಳು ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶವಿತ್ತರು. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿನ ಸಂಬಂಧಿತ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು 15 -17, 23 ,25 ,29, 35, 38, 41, 46 ,164, 275, 332- 35,338-42,371 ಎ ,371 ಬಿ, 371 ಸಿ, ಅನುಚ್ಛೇದಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ನೀತಿಯ ನಿರ್ದೇಶಕ ತತ್ವಗಳು ದೇಶದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರಗಳು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿವೆ. ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಭಾರತ ಸರಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳಿಂದ ಸಮುದಾಯಗಳು, ಇಲಾಖೆಗಳು, ನಿಗಮಗಳು ಮತ್ತು ಆಯೋಗಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವಿವಿಧ ಪಂಚವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅನುದಾನ ಹಂಚಿಕೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿವೆ. ಭಾರತದ ನಾಗರಿಕರು ತಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆ ಜಾತ್ಯತೀತ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಯೋಜನಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಘಟಕ ಯೋಜನೆ, ವಿಶೇಷ ಕೇಂದ್ರದ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.

ಅದರಂತೆ ಆರನೇ ಪಂಚವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಉಪ-ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಘಟಕ ಯೋಜನೆಯನ್ನೂ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಯೋಗವನ್ನು ಮಂಡಲ್ ತೀರ್ಪಿನ ನಂತರ ಭಾರತ ಸರಕಾರವು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರತೀ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೂ ಮಂಡಲ್ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸಿನಂತೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ- ಮಂಡಳಿಗಳನ್ನೂ ಕೂಡ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನದ ಸ್ಥಾಪಕ ಪಿತಾಮಹರು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ವಂಚಿತ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಅವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ತಾರತಮ್ಯದ ಸಾಧನವಾಗಿ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಮದ ಅಸಮಾನ ಮಾದರಿ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಭದ್ರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಅವರ ಮೇಲೆ ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಾಯದ ದಾಳಿಯಿಂದ ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ ಜಾತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭಾರತೀಯ ಶ್ರೇಣಿಕೃತ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಗಾಯವನ್ನು ಅಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಡಬೇಕು.

ಕೆನೆ ಪದರದ ತತ್ವದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆ, ಕೆನೆ ಪದರ ತತ್ವವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿದಂತೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ, ಭರ್ತಿಯಾಗದ ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳ ಬ್ಯಾಕ್ ಲಾಗ್ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ವರ್ಗಗಳಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಸೂಕ್ತವಾದ ಮತ್ತು ಅರ್ಹ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನೇಮಕಾತಿಗಾಗಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಗೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅರ್ಹತೆ ಇರುವವರನ್ನು ಹುಡುಕುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟಕರ ವಾಗಿದೆ.

ಕೆನೆ ಪದರದ ಸೂತ್ರ, ಮೀಸಲಾತಿಯ ತತ್ವ ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಅಸಮಂಜಸವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ನಿಯತಾಂಕಗಳನ್ನು ಅದರ ಆಧಾರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಿಂದುಳಿದವರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ, ಅದರ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಕೊನೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲು ಅರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾಜಕೀಯ ಗಿಮಿಕ್ ಆಗದೇ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಬದ್ಧವಾಗಿರಬೇಕು.

ಮೀಸಲಾತಿಯ ಕಲ್ಪನೆಯ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ವಿವಿಧ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಮತ್ತು ಇತರ ಕನಿಷ್ಠ ಗುಂಪು ಗಳಂತಹ ವಂಚಿತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಸರಿ ಸಮಾನವಾಗಿರಬೇಕು. ಬಡತನ ಪೀಡಿತ ಮುಕ್ತ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಶ್ರೀಮಂತ, ಸಮೃದ್ಧ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸವಲತ್ತುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಾನತೆಯ ತತ್ವ ಅಕ್ಷರಶಃ ಬದ್ಧವಾಗಿರಬೇಕು. ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಸಾಮಾಜಿಕ- ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿ ರಚನೆಯ ಕ್ರಮಾನುಗತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಉನ್ನತ ಜಾತಿಯ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಕಮಾಂಡರ್ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಕೆಳಜಾತಿ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ವಿಧೇಯ ಮೌನಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ.ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರವು ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಮುಂದುವರಿಯಿತು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ರೂಪಾಂತರವು ಸೀಮಿತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಂಭವಿಸಿದೆ. ಬಾಬಾ ಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೂಲಂಕಷವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಿದೆ.

ಬಾಬಾ ಸಾಹೇಬರು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರೆನಿಸಿಕೊಂಡು ಸದಾ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯ ನೋವು- ಅವಮಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ವರ್ಗಗಳಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಇಡೀ ಬದುಕನ್ನೇ ಸವೆಸಿದರು. ಭರತ ಖಂಡದಲ್ಲಿ ವರ್ಣ -ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ಹುದುಗಿರುವ ವಿವಿಧ ಸ್ತರಗಳ, ತರತಮಗಳನ್ನು ಸ್ವತಃ ಅವರೂ ಅನುಭವಿಸಿ, ಕೊನೆಗೆ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಧರ್ಮಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅಗತ್ಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಅಹರ್ನಿಶಿ ಹಂಬಲಿಸಿದರೂ, ಅಂಥ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಕಾಣದಾದರು. ಅಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಡುನಿದ್ದೆ ಗೈದು ನಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲ ತೊರೆದು, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ವರ್ಗಗಳೆಲ್ಲರನ್ನೂ ಅಕ್ಷರಶಃ ತಬ್ಬಲಿಗಳನ್ನಾಗಿಸಿದರು. ಅವರ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದುಕು ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಬೇಕಾಗಿದೆ. ಹೌದು, ಬದಲಾಗಬೇಕು ನಿಜ ಆದರೆ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅಂಥ ಉತ್ಕಟೇಚ್ಚೆ ಯಾರಿಗಿದೆ? ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಮೇಲು- ಕೀಳಿನ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ, ಶೋಷಿತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯ, ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ, ಲೈಂಗಿಕ ಬಲಾತ್ಕಾರ ಎಂಬ ಕೊಳಕು-ಅನಿಷ್ಠಗಳು ರಿಂಗಣಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನ ಭಾರತ ಕಥಾಮಂಜರಿ ನೆನಪು ಮರುಕಳಿಸಿದೆ. ಅದರ ಒಂದು ಷಟ್ಪದಿಯ ಅಂಶಿಕ ಹೀಗಿದೆ : ಅರಸು ರಾಕ್ಷಸ ಮಂತ್ರಿ ಎಂಬುವ, ಮೊರೆವ ಹುಲಿ, ಪರಿವಾರ ಹದ್ದಿನ ನೆರವಿ, ಬಡವರ ಬಿನ್ನಪ ನಿನ್ನಾರು ಕೇಳುವರು!