ಅನುದಾನವಿಲ್ಲದೆ ಸೊರಗಿದ ಸಂಸದರ ಆದರ್ಶ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆ

ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರು, ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ಸಂಘಟಿತ ಪ್ರಯತ್ನದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೋಟ್ಯಂತರ ರೂ. ಅನುದಾನಬೇಕು. ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳು ಈ ಯೋಜನೆಯ ವಿನ್ಯಾಸ, ಅನುಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಮರುಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಬೇಕು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣರು ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕು.

ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಆದರ್ಶ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆ ಭಾರತ ಸರಕಾರವು ಶೇ. 50ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪಂಗಡದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮಗಳಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 2010ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿರುವ ಯೋಜನೆ. 2011ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶೇ. 50ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸುಮಾರು 46,844 ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದೊಂದು ಮಾದರಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು (ಎಸ್ಸಿಗಳು), ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು (ಎಸ್ಟಿಗಳು) ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಅಂತರ್ಗತ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೋಸುಗ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸಂಸದರು ಒಂದು ಗ್ರಾಮವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅದರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಗತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆದರ್ಶ ಗ್ರಾಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. 2020ರಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಯ ಕೆಲವು ರೀತಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರಗಳು, ಸಮುದಾಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಈ ಯೋಜನೆ ನಿಂತಿದೆ. ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ರೂಪಾಂತರದ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿರುವುದೇ ಬೇರೆ.

ಒಂದು ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಇದು ಶೂನ್ಯ ಅನುದಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳ ಅನುದಾನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರವು ಹೊಸ ಗ್ರಾಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪ್ರತೀ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ 21 ಲಕ್ಷ ರೂ. ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಆಯ್ದ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಈ ಹಣ ಸಾಲುವುದಿಲ್ಲ. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವೆಚ್ಚಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಬೆಂಬಲ, ತರಬೇತಿ, ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರತೀ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ರೂ. 1 ಲಕ್ಷವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ನಿಧಿ ಕೇಂದ್ರ, ರಾಜ್ಯ, ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ 1:1:1:2 ಅನುಪಾತವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವಂತೆ ಯೋಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಹಣ ಎಲ್ಲಿಗೂ ಸಾಲುತ್ತಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಆರೋಪವಿದೆ. ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆ ಮಾಡುವ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ವಿಶೇಷ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತೀ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ರೂ. 10 ಲಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದು ಸಹ ಸರಿಯಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಕೆಲವು ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಯೋಜನೆ ಹತ್ತು ಹಲವಾರು ಕಾರಣದಿಂದ ಇಂದು ಹಳ್ಳ ಹಿಡಿಯುತ್ತಿದೆ. ಅನೇಕ ಸರಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳಂತೆ, ಈ ಯೋಜನೆ ಸಹ ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿಳಂಬ, ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವು ಯೋಜನೆಗಳ ಸುಗಮ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಆದರ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣಕಾಸಿನ ಹಂಚಿಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ. ಸಂಸದರು ತಮ್ಮ ಪಾಲಿನ ನಿಧಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಸದರಿಗೆ ಈ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಕೆಲವು ಸಂಸದರು ತಾವು ಪಡೆಯುವ ವೋಟಿನ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವ ಆರೋಪವಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ನಾಯಕತ್ವ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸರಕಾರದ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಈ ಯೋಜನೆ ಸೊರಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ.

ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಉದ್ದೇಶಿತ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ಅದರಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಈ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಕೊರತೆಯು ಯೋಜನೆಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ನಿರಂತರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳ ಕೊರತೆಯು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆ. ಇಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳ ಯಶಸ್ಸು ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತ ರಚನೆಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಬದ್ಧತೆಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಅದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಸೇರಿದಂತೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿನ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳು ಅಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಸರಿಯಾದ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತಿವೆ. ಇದರಿಂದ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯೊಳಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಗ್ರಾಮಗಳ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯದ ಅವಕಾಶಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಹೂಡಿಕೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಸದರು ಈ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಆಯ್ದು ಕೊಂಡರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ ಸಿದ್ಧವಿಲ್ಲದೆ ಕಾಮಗಾರಿ ಆರಂಭವಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಆರೋಪವಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಸತಿ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ, ನೀರು ಸರಬರಾಜು, ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಮುಂತಾದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ವಿಶೇಷ ಅನುದಾನ ಬೇಕು. ಇಲ್ಲಿ ಅದು ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಗತ್ಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಜೀವನೋಪಾಯದ ಅವಕಾಶಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಖಾಸಗಿಯವರು ಉತ್ಸಾಹದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಿಎಸ್ಆರ್ ಅನುದಾನ ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ.

ಈ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀ ಗ್ರಾಮವು ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವ, ಎಲ್ಲಾ ಹವಾಮಾನದ ರಸ್ತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರಮುಖ ರಸ್ತೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಎಲ್ಲಾ ಕುಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಅಂತಹ ರಸ್ತೆಗಳಿಂದ ಸಂಪರ್ಕಿಸಬೇಕು. ಸಮರ್ಥನೀಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸೇವೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಗ್ರಾಮದ ಎಲ್ಲ ಮನೆಗಳಿಗೂ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಬೇಕು. ಗ್ರಾಮದ ಒಳಗಿನ ರಸ್ತೆಗಳು ಕೆಸರು ಮುಕ್ತವಾಗಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಬೀದಿದೀಪಗಳಿಂದ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಬೆಳಗಬೇಕು. ಭಾರತ್ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳು, ದೂರವಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸಂಪರ್ಕದಂತಹ ಅಗತ್ಯ ಸಂವಹನ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲ ನರೇಗಾದಲ್ಲಿ ಹಣವಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರದ ಭೌತಿಕ ಶಾಖೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಪಾರ ಕರೆಸ್ಪಾಂಡೆಂಟ್/ಬಿಸಿನೆಸ್ ಫೆಸಿಲಿಟೇಟರ್ ಮಾದರಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಕಷ್ಟು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ಕುಟುಂಬಗಳು ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ವಸತಿ ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಅನುಸಾರ ಗ್ರಾಮವು ಹೆಚ್ಚಿನ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು, ಒಣ ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಬಯಲು ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಬೇಕು ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಶೌಚಾಲಯಗಳು, ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೇವಾರಿ ವಿಧಾನಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದ್ಯಾವುದೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಹಣ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಗಳ ಬಳಿ ಹಣವಿಲ್ಲ, ಕೇಂದ್ರ ಕೊಡುತ್ತಿಲ್ಲ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿ. ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ಮಟ್ಟದ ಶಾಲೆಗಳಂತಹ ಅಗತ್ಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳು ಇರಬೇಕು. ಅಂಗನವಾಡಿ, ಶಾಲೆಗಳು, ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಪಂಚಾಯತ್ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಭವನಗಳಿಗೆ ಕ್ರೀಡೆ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರಚನೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಇನ್ನೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗಿಲ್ಲ. 3-6 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅಂಗನವಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾತಿ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತ ಹಾಜರಾತಿ ಮತ್ತು 6-14 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಡ್ಡಾಯ ಶಾಲಾ ಹಾಜರಾತಿಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಯ ಬಳಿ ಇದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾದ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರಸವಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪ್ರಸವಾನಂತರ ಆರೈಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಹೆರಿಗೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ, ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಚುಚ್ಚುಮದ್ದು ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು. ಮಹಿಳೆಯರು, ಮಕ್ಕಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು), ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ವಿಕಲಚೇತನರ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಈ ಯೋಜನೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆರೋಗ್ಯ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹಣ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಎರಡೂ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿಯಿದೆ.

ಪಂಚಾಯತ್ಗಳು, ಮಹಿಳಾ/ಸ್ವಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳು, ಯುವ ಕ್ಲಬ್ಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಗಳಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಮೀಣರು ಸಕ್ರಿಯ ಸಮುದಾಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು. ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ಆಸಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸ್ಪಶ್ಯತೆ ನಿರ್ಮೂಲನೆ, ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಗುಂಪುಗಳ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಘನತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಲು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು. ಆದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಎನ್ಜಿಒಗಳ ನಿರಾಸಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಅವರಿಗೆ ಇದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಲಾಭವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ! ನುರಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಹಳ್ಳಿಗರಿಗೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯದ ಆಯ್ಕೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಸೂಕ್ತ ತಜ್ಞರ ಕೊರತೆ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೃಷಿ, ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಆದರೆ ಮತ್ತದೇ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ.

ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರು, ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ಸಂಘಟಿತ ಪ್ರಯತ್ನದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೋಟ್ಯಂತರ ರೂ. ಅನುದಾನಬೇಕು. ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳು ಈ ಯೋಜನೆಯ ವಿನ್ಯಾಸ, ಅನುಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಮರುಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಬೇಕು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣರು ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕು.