ಲಂಕೇಶ್ ಮತ್ತು ಗೌರಿ ಎರಡು ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಕತೆ

Update: 2017-11-02 18:41 GMT

 ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ನಡುವೆ ಸಮನ್ವಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ ಬರೆಯುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಿರುವವರು ಡಾ. ನಟರಾಜ್ ಹುಳಿಯಾರ್. ಪಿ. ಲಂಕೇಶ್ ಅವರು ಬದುಕಿದ್ದ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘವಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಾ ಒಂದು ತಲೆಮಾರಿನ ತಲ್ಲಣಗಳಿಗೆ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದವರು. ಗುರು ಡಿ. ಆರ್. ನಾಗರಾಜ್ ಮತ್ತು ಲಂಕೇಶ್ ಅವರ ಗರಡಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡವರಾದರೂ ಈ ಇಬ್ಬರು ಚಿಂತಕರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಆಹುತಿಯಾಗದೆ ಅಂತರವೊಂದನ್ನು ಕಾಪಾಡಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ, ತಮ್ಮದೇ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಬರಹ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಗಾಳಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಕೊಟ್ಟವರು. ಈ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಪಿ. ಲಂಕೇಶ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರಿ ಗೌರಿ ಅವರ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗಿಟ್ಟು ವರ್ತಮಾನದ ಆತಂಕಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನ ಮುಗಿದು ಇನ್ನೇನು ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆಯ ಶತಮಾನ ಅಡಿಯಿಡುತ್ತಿತ್ತು. 1999ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮಿತ್ರರು ಪಿ.ಲಂಕೇಶರನ್ನು ಕೇಳಿದರು: ‘ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಆರಿಸುವುದಾದರೆ ಯಾರನ್ನು ಆರಿಸುತ್ತೀರಿ?’ ಲಂಕೇಶ್ ಒಂದೆರಡು ವಾರ ಯೋಚಿಸಿ, ಕೊನೆಗೆ ಇಬ್ಬರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು: ಒಂದು, ಬಸವಣ್ಣ; ಎರಡು, ಡಿ. ದೇವರಾಜ ಅರಸು. ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ಚರಿತ್ರೆಯ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಚಲನೆಗೆ ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದರು. ಕೊನೆಗೆ ದೇವರಾಜ ಅರಸರನ್ನು ಸಹಸ್ರಮಾನದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಆರಿಸುತ್ತಾ ಲಂಕೇಶ್ ಹೇಳಿದರು: ‘ಡಿ. ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಲವು ಸ್ತರಗಳ ಜನವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮೂರ್ತ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣರಾದ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅರಸು ನನ್ನ ಆಯ್ಕೆ. ಅದರ ಜೊತೆಗೇ, ನಾನು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿರುವುದರಿಂದ ನನ್ನ ಜಾತಿಯ ನಾಯಕನನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದೆ’. ಲಂಕೇಶರು ಈ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಸುಮಾರು ಹದಿನಾರೂವರೆ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರ ಮಗಳು ಗೌರಿ ಲಂಕೇಶ್ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆದ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ‘ಸಂಕ್ರಾಂತಿ’ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ವಚನ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ತೀವ್ರ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ್ದ ಲಂಕೇಶರು ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿದ್ದರೆ, ಇವತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಚಳವಳಿಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಿಂಗಾಯತರ ನಿಜವಾದ ಕಷ್ಟ, ದುಗುಡ,ದುಮ್ಮಾನಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆಯೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಈ ಕಾಲದ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರಗತಿಪರ ನಿಲುವುಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ನಿಲುವನ್ನು ತಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆಂಬುದು ನನ್ನ ಊಹೆ. ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಗೆ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಜೀವಿತದ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಕೇಶರ ಅಂತಿಮ ಆಯ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಚರಿತ್ರೆಯ ಚಲನೆಯ ಎರಡು ಬಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತ್ತು.

ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಮಹತ್ವದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಲನೆಗಿಂತ, ದೇವರಾಜ ಅರಸರ ಕಾಲದ ಭೂ ಸುಧಾರಣೆ ಹಾಗೂ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಧ್ಯವಾದ ಮೂರ್ತ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಚಲನೆ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಲಂಕೇಶ್ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದರು. ಇತ್ತ, ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆಯ ಶತಮಾನದ ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹಠಾತ್ತನೆ ಕೊನೆಗೊಂಡ ತಮ್ಮ ಜೀವಿತದ ಕಡೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗೌರಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದ ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದ ಚಳವಳಿ ಅವರು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲ ಬಗೆಯ ಪ್ರಗತಿಪರ ಚಳವಳಿಗಳ ಐಡಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ಒತ್ತಡದಿಂದಲೂ ಹುಟ್ಟಿದಂತಿತ್ತು. ಗೌರಿ ಈ ಘಟ್ಟ ತಲುಪಿದ ರೀತಿ ಕೂಡ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿತ್ತು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪ ಹಾಗೂ ಮಗಳು ನಡೆಸಿದ ಎರಡೂ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಒಂದು ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಆಕಸ್ಮಿಕಗಳಾಗಿದ್ದವು. ತಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ವಿಚಿತ್ರ ಸೃಜನಶೀಲ ಚಡಪಡಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ಬರವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ಜಿಗಿಯುವ ತುರ್ತು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಲಂಕೇಶರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನುಳ್ಳ ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ಯನ್ನು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇನೋ. ಅದರಲ್ಲೂ ತಮ್ಮ ಕತೆಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸ್ಫೋಟಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಚಡಪಡಿಕೆಯಿಂದ ನಾಟಕ, ಆನಂತರ ಸಿನೆಮಾ ಮಾಡಹೊರಟಿದ್ದ ಲಂಕೇಶರು, 1979ರಲ್ಲಿ ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ‘ಪ್ರಜಾವಾಣಿ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಂಕಣದ ಹೆಸರು ಕೂಡ ಇಲ್ಲದೆ ಕೆಲವು ಶನಿವಾರಗಳು ಅನನ್ಯವಾದ ರಾಜಕೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೊಸ ಬಗೆಯವಾಗಿದ್ದ ಆ ಬರಹಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಯಶಸ್ಸು ಅವರನ್ನು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದತ್ತ ಎಳೆದೊಯ್ಯದಿದ್ದರೆ, ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಹುಟ್ಟುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇನೋ! ಅವರು ದಿಲ್ಲಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯ ನೋಂದಣಿಗೆಂದು ಕಳಿಸಿದ ಹಲವು ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ‘ಜಾಣ’ ಎಂಬ ಹೆಸರು ನೋಂದಣಿಯಾಗಬಹುದೆಂಬ ವಿಶ್ವಾಸ ಲಂಕೇಶರಿಗಿತ್ತು. ಕೊನೆಯ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಏನೋ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನುಳ್ಳ ಪತ್ರಿಕೆ ನೋಂದಣಿಯಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಲಂಕೇಶರು ತಾವು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಈ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ‘ಕನ್ನಡ ಜಾಣ ಜಾಣೆಯರ ವಾರಪತ್ರಿಕೆ’ ಎಂದು ಕರೆದರು; ಪತ್ರಿಕೆಯ ಆಶಯವಾಗಿದ್ದ ‘ರಂಜನೆ ಬೋಧನೆ ಪ್ರಚೋದನೆ’ ಎಂಬ ಪದಗುಚ್ಛ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಚಾರದ ಪೋಸ್ಟರುಗಳಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ಎಲ್ಲೋ ಒಮ್ಮೋಮ್ಮೆ ಇತರ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು.

ಹದಿನೇಳು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗೆ, 2000ನೆ ಇಸವಿಯ ಜನವರಿ 24ನೇ ತಾರೀಕು ಪತ್ರಿಕೆಯ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ, ರಾತ್ರಿ 9:30ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ‘ಬರ್ಲೇನೋ?’ ಎನ್ನುತ್ತಾ, ನಾನು ನೋಡನೋಡುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ಯ ಆಫೀಸಿನ ಮೆಟ್ಟಲಿಳಿದು ಹೋದ ಲಂಕೇಶರು ಮತ್ತೆ ಆಫೀಸಿಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಜನವರಿ 24-25ರ ನಡುವಣ ನಡುರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಲಂಕೇಶರು ತೀರಿಕೊಂಡರು. ಅದಾದ ನಾಲ್ಕೇ ದಿನಕ್ಕೆ ಅವರ ಹಿರಿ ಮಗಳು ಗೌರಿ ಅಪ್ಪನ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದು ಕೂಡ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿತ್ತು. ಜನವರಿ 26ನೆಯ ತಾರೀಕು ಲಂಕೇಶರ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂತ್ಯಸಂಸ್ಕಾರ ನಡೆದ ದಿನ ಗೌರಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೀತಿಯ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದರು. ಅವತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದ ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಲಂಕೇಶರ ಅಂತ್ಯಸಂಸ್ಕಾರದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಿಂತ ತಮ್ಮ ಆತ್ಮೀಯ ವೇದಿಕೆಯಾದ ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ಯ ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗೆಗಿನ ಕಾಳಜಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಾಡುತ್ತಿದ್ದಂತಿತ್ತು. ಲಂಕೇಶರ ಒಳಬಳಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಖ್ಯಾತ ವಿಚಾರವಾದಿ ಕೆ. ರಾಮದಾಸ್ ಅವತ್ತು ‘ಮೇಷ್ಟ್ರೇ ಇಲ್ಲವೆಂದಾದ ಮೇಲೆ, ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೇ ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು’ ಎಂದು ಭಾವುಕ ಉದ್ವೇಗದಿಂದ ಹೇಳಿದ್ದರು. ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಒಂದು ಕಾಲಘಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಜನರ ಆಶೋತ್ತರಗಳು ಕೂಡ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಪತ್ರಿಕೆಯಾದ್ದರಿಂದ ‘ಪತ್ರಿಕೆ’ಯನ್ನು ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ನಡೆಸಬೇಕು ಎಂದು ಅಷ್ಟೇ ಉದ್ವೇಗದಿಂದ ವಾದಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದೆ. ಆ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಲಂಕೇಶರು ತಮ್ಮ ‘ದುಷ್ಟಕೂಟ’ ಎಂದು ತಮಾಷೆಯಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಬಳಗದ ‘ಸಂಧ್ಯಾಸದಸ್ಯ’ನೂ, ಪತ್ರಿಕೆಯ ಅಂಕಣಕಾರನೂ ಆಗಿದ್ದ ನಾನೂ ಒಂದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದೆ.

ಲಂಕೇಶರ ಅಂತ್ಯಸಂಸ್ಕಾರವಾದ ಎರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಲಂಕೇಶರಿಲ್ಲದ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೊದಲ ವಾರದ ಮೀಟಿಂಗ್ ನಡೆಯಿತು. ಹಲವು ಸರಕಾರಗಳನ್ನು, ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರನ್ನು, ಭ್ರಷ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ನಡುಗಿಸಿದ್ದ ದಿಟ್ಟ ವರದಿಗಾರರಾದ ರವೀಂದ್ರ ರೇಶ್ಮೆ ಅಥವಾ ಟಿ.ಕೆ.ತ್ಯಾಗರಾಜ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕತ್ವ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂಬುದು ನನ್ನ ಊಹೆಯಾಗಿತ್ತು. ಯಾರಾದರೂ ಸಂಪಾದಕರಾಗಲಿ, ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಎನ್ನುವ ಚಳವಳಿ ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕೆಂಬುದು ನನ್ನಂಥ ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಆಳದ ಹಂಬಲವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವತ್ತಿನ ಮೀಟಿಂಗಿಗೆ ಮೊದಲೇ ಪ್ರಾಯಶಃ ಎಲ್ಲವೂ ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿತ್ತೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ನೋಡನೋಡುತ್ತಲೇ ಗೌರಿ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅದೇನೂ ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲ ಎಂದು ಇತರರಂತೆ ನನಗೂ ಅನ್ನಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಲೋಹಿಯಾವಾದದ ಎಳೆಯೊಂದು ನನ್ನೊಳಗಿದ್ದುದರಿಂದ, ಮಹಿಳಾ ಸಂಪಾದಕರೊಬ್ಬರ ನಾಯಕತ್ವ ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಆಶಯಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿಯೇ ಇದೆ ಎಂದು ತಾತ್ವಿಕ ಸಮಜಾಯಿಷಿ ನೀಡಿಕೊಂಡೆ; ಇದನ್ನು ಕೆಲವು ಗೆಳೆಯರಿಗೂ ಹೇಳಿದ್ದೆ. ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಫೋಟೊ ಎದುರಿಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪುಟ್ಟ ಹುಡುಗಿಯಂತೆ ಅಳುತ್ತಲೇ ತಮ್ಮ ಆ ವಾರದ ಮೊದಲ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆದ ಗೌರಿಯವರ ಮೊದಲ ‘ಕಾಪಿ’ ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿದೆ. ಅದುವರೆಗೆ ಎಂದೂ ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯದಿದ್ದ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪತ್ರಕರ್ತೆಯಾಗಿದ್ದ ಗೌರಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ತಮ್ಮ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆದಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಕೊಂಚ ಒಪ್ಪಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನೂ, ಎಲ್ಲರ ಪರವಾಗಿ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯುವ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಬದ್ಧತೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಆ ಗಳಿಗೆಗಳು ನಾನು ನಿನ್ನೆ ಮೊನ್ನೆಯಷ್ಟೇ ಹಾದುಬಂದ ಗಳಿಗೆಗಳಂತಿವೆ.

ನಾಡಿನ ಎಲ್ಲ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಂದಲೂ ಪತ್ರಗಳು, ಬರಹಗಳು, ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸುವ ಸಂದೇಶಗಳು ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿದ್ದವು. ಪತ್ರಿಕೆ ಎಂದಿನಂತೆ ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಮಂಗಳವಾರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಗಲ್ಲಕ್ಕೆ ಕೈಯಿಟ್ಟ ಲಂಕೇಶರ ಮುಖಪುಟ ಹೊತ್ತು, ‘ಇಂತಿ ನಮಸ್ಕಾರಗಳು’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಿದ್ದ ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಅಂಗಡಿಗಳಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಜನ ಕಾತರದಿಂದ ಕೊಂಡು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಜಯನಗರದ ಫುಟ್ ಪಾತಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಸರಸರ ಪುಟ ತೆಗೆದು ಕಾತರದಿಂದ ಓದುತ್ತಿದ್ದದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ಪತ್ರಿಕೆಯ ನಿಷ್ಠ ಓದುಗರು ತಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆ ನಿಂತಿಲ್ಲವೆಂದು ನಿರಾಳವಾದಂತಿದ್ದರು. ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಅನನ್ಯ ಚಳವಳಿ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದೆಯೆಂದು ನನ್ನಂತೆಯೇ ಅನೇಕರಿಗೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿತ್ತು. ಗೌರಿಗೆ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಲಂಕೇಶರ ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಹಾಗೂ ನಿರ್ಭಯತೆ ಒಂದು ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಿಸಿದ್ದಂತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಲಂಕೇಶರ ಆಳ ಇತರರಿಗೆ ಹೇಗೋ ಹಾಗೆ ಗೌರಿಗೂ ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿ ಬರುವಂತಹದ್ದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಅದನ್ನು ಆ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅವರಿಂದ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ಕೂಡ ಅವಸರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ, ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ಯ ಓದುಗರು, ಪ್ರಗತಿಪರ ಲೇಖಕರು ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತ ಈಗ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಬದ್ಧರಾಗುವ ಸೂಚನೆ ತೋರತೊಡಗಿದರು. ಲಂಕೇಶರಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಕಟುವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿಕೊಂಡ ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಕೂಡ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯುವ ಉತ್ಸಾಹ ತೋರಿಸಿದರು.

ಅಷ್ಟೊತ್ತಿಗೆ ಲಂಕೇಶರ ಜೊತೆ ಮುನಿಸಿಕೊಂಡು ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿ ಕೂಡ ಮತ್ತೆ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತ್ತು. ಲಂಕೇಶರಿಂದ ಬೈಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಅನೇಕರಿಗೆ ಕೂಡ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ನಾಡಿಗೆ ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಬೇಕೇ ಬೇಕು ಎನ್ನಿಸುವ ವಾತಾವರಣ ಕಾಣತೊಡಗಿತು. ಲಂಕೇಶರಿದ್ದ ಕಾಲಕ್ಕಿಂತ ಈಗ ಪತ್ರಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುಗರನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು ಎನ್ನಿಸತೊಡಗಿತು. ಯಾರನ್ನು ಕೇಳಿದರೂ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯಲು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಪತ್ರಿಕೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಯಾರಿಗೂ ಅನುಮಾನವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ನಾನು ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ‘ಗಾಳಿ ಬೆಳಕು’ ಅಂಕಣವೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ಪುಸ್ತಕ ವಿಮರ್ಶೆ, ‘ಬಿಡಿ ಹೂ’, ‘ಕಾಡೇಗೂಡೇ’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ ಪುಟ? ಹೀಗೆ ಮೂರು ನಾಲ್ಕು ಪೀಸ್ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಒಂದು ರವಿವಾರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಪತ್ರಿಕೆಯಿಂದ ಫೋನ್ ಬಂತು. ಮೊದಲ ಫೋನ್ ‘ಸಾರ್, ನಿಮ್ಮ ಅಂಕಣ ಬೇಡವಂತೆ’ ಎಂದಿತು. ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಬಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಫೋನ್ ‘ಇನ್ನುಳಿದ ಬರಹಗಳೂ ಬೇಡವಂತೆ’ ಅಂದಿತು. ‘ಓಕೇ’ ಎಂದ ನಾನೂ ‘ಯಾಕೆ?’ ಎಂದು ಕೇಳಲಿಲ್ಲ; ಯಾರೂ ವಿವರಣೆಯನ್ನೂ ನೀಡಲಿಲ್ಲ! ಅಂದಿನಿಂದ ನಾನು ಅತ್ತ ಮುಖ ಹಾಕಲಿಲ್ಲ. ಈ ಥರದ ಖಾಸಗಿ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಹತ್ವವಿರುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಯಾರಿರಲಿ, ಬಿಡಲಿ; ಒಂದು ಚಳವಳಿಯಂತಿದ್ದ ಪತ್ರಿಕೆ ತನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ತಾನು ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು; ಆದರೆ ನಾನು ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು.

ಗೌರಿ ಸಂಪಾದಕತ್ವದ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬೌದ್ಧಿಕ ಶಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದಾಗಲೂ ಅದು ಕೆಲ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಕೆಲವರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಒಳಜಗಳಗಳಿಂದ ಗೌರಿ ತಮ್ಮದೇ ಪತ್ರಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿದೆ. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ‘ರಂಜನೆ ಬೋಧನೆ ಪ್ರಚೋದನೆ ಲಂಕೇಶ್.’ ಆ ಹೆಸರಿನಲ್ಲೇ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಮತ್ತೆ ಕೆಟ್ಟ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಜಗಳವಾಗಿ ಗೌರಿ ತಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ‘ರಂಜನೆ ಬೋಧನೆ ಪ್ರಚೋದನೆ ಗೌರಿ ಲಂಕೇಶ್’ ಎಂದು ಬದಲಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಓದುಗರು ‘ಗೌರಿ ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಲಂಕೇಶರ ಹಾಗೆ ಗೌರಿ ದಲಿತ ಪರ, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಪರ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದರು; ಪ್ರಗತಿಪರ ವಲಯಗಳು ಅವರ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದವು; ಬಲಪಂಥೀಯರ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರಿ ಖಚಿತ ತಾತ್ವಿಕ ವಿರೋಧದಿಂದ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ‘ನಾನು ಇರುವ ತನಕ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಲಂಕೇಶ್ ಗಟ್ಟಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ನಿಜವಾಯಿತು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಸಮಾಜವಾದಿ, ರೈತ ನಾಯಕರಾದ ಪ್ರೊ. ಎಂ.ಡಿ. ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿಯವರು ಕೂಡ ಎಲ್ಲ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನೂ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಲಂಕೇಶರಷ್ಟೇ ದೃಢವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲ ಎಡಪಂಥಗಳೂ, ದಲಿತ ಚಳವಳಿಯ ಎಲ್ಲ ಬಣಗಳೂ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕೋಮುವಾದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದ್ದವು.

‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ ಹಾಗೂ ಈ ಎಲ್ಲ ಜನಚಳವಳಿಗಳೂ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಲಪಂಥೀಯರು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ತಂಟೆಕೋರರಾಗಿದ್ದರೇ ಹೊರತು ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರದ ಹತ್ತಿರ ಬರಲು ಅವರಿಗೆ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಆಗ ಜನರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಈ ಎಲ್ಲ ಚಳವಳಿಗಳೂ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದವು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಲಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಕೂಡ ಲಂಕೇಶ್ ಅಥವಾ ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿಯವರು ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯ ಪ್ರಖರ ಸತ್ಯ ಈ ಇಬ್ಬರ ಮಾತು-ಬರಹಗಳಲ್ಲಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಲಂಕೇಶರ ವಿಷಾದ ಹಾಗೂ ಸತ್ಯದ ಹುಡುಕಾಟ; ಎಂ.ಡಿ.ಎನ್. ಅವರ ಸೀಳುವ್ಯಂಗ್ಯ ಹಾಗೂ ಖಚಿತ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ ವಾದ ಇವೆಲ್ಲ ಮೇಲು ಜಾತಿಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಜನರನ್ನೂ? ಈಗ ಬಹುತೇಕ ಬಲಕ್ಕೆ ವಾಲಿರುವ ಜಾತಿಗಳ ಜನರನ್ನೂ- ಮುಟ್ಟುವ ಶಕ್ತಿ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನರಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕುರಿತ ಮಹತ್ವದ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸತ್ಯವಾದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವೆ. ಲಂಕೇಶರ ನಿರ್ಗಮನವಾದ ತಕ್ಷಣ ಅವರ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಗೌರಿಯಿಂದ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ತಪ್ಪಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅನೇಕ ಪ್ರಗತಿಪರ ಚಳವಳಿಗಳ ಧ್ವನಿ ಅವರ ಸ್ವಂತ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಸದಾ ಹೊಮ್ಮಿದ್ದು ನಿಜ. ಕಾಲವೂ ಹಲ ಬಗೆಯ ನಾಯಕರನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ರಂಗಕ್ಕೆ ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದನ್ನು ನಾವು ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ನೋಡುತ್ತೇವೆ.

ಲಂಕೇಶರು ಕೂಡ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ನಂತರದ ಕಾಲಘಟ್ಟ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಿದ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ನಾಯಕರಾದಂತೆಯೇ ಗೌರಿ ಕೂಡ ಕರ್ನಾಟಕದ ತೀವ್ರ ಕೋಮುವಿರೋಧದ ಕಾಲಘಟ್ಟ ರೂಪಿಸಿದ ಆ್ಯಕ್ಟಿವಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ತಮ್ಮ ತಾರುಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆಯ ದಿಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಹಾಗೂ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುವ ಸ್ತ್ರೀ ವಿಮೋಚನಾ ಚಳವಳಿಯ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ಗೌರಿ ಹೀಗೆ ಆ್ಯಕ್ಟಿವಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕಿಯಾದದ್ದು ಕೂಡ ಕಾಲದ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯಲಾಗದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಚಳವಳಿಗಳ ನಾಯಕರಾದ ಬಿ.ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಹಾಗೂ ಎಂ.ಡಿ. ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿಯವರ ನಿರ್ಗಮನದ ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಳವಳಿಗಳು ಒಗ್ಗೂಡುವ ಆಶಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದು, ಒಗ್ಗೂಡಲಾಗದೆ ಮುಗ್ಗರಿಸಿದ್ದು ಕಳೆದೊಂದು ದಶಕದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಚರಿತ್ರೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಹೋಗಿದೆ. ಆನಂತರ ಈ ಎಲ್ಲ ಚಳವಳಿಗಳು ಒಗ್ಗೂಡಿದ ಮೊದಲ ಸಂದರ್ಭ ಬಾಬಾಬುಡನ್‌ಗಿರಿ ವಿವಾದದ ಸಂದರ್ಭ; ಅದಾದ ಮೇಲೆ ರೈತ ಹಾಗೂ ದಲಿತ ಚಳವಳಿಗಳು ಒಗ್ಗೂಡಿದ್ದು ಒಂದನೇ ತರಗತಿಯಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯ ಕಲಿಕೆಗಾಗಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ. ಇದಾದ ಮೇಲೆ ಈ ಚಳವಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಬಣಗಳು ತಂತಮ್ಮ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದವು. ಆದರೂ ಈ ಎಲ್ಲ ಚಳವಳಿಗಳ ನಾಯಕರೂ ಕೋಮುವಾದದ ಖಚಿತ ವಿರೋಧಿಗಳಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದರು.

ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೋಮುವಾದ ವಿರೋಧದ ನೆಲೆಗಳಿಗೆ ಗೌರಿ ತಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಮಾತು ಕೊಟ್ಟರು. ಕೋಮುವಾದ ಕುರಿತಂತೆ ಅವರ ನಿಲುವು ಗಳು ನೇರವಾಗಿದ್ದವು, ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದವು. ಹಲ ಬಗೆಯ ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿನ ಪ್ರಗತಿಪರರಿಗೆ ಅವರ ಪತ್ರಿಕೆ ವೇದಿಕೆ ಒದಗಿಸಲೆತ್ನಿಸಿದ್ದು ನಿಜ. ಮಾವೋವಾದಿ ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಟ್ಟವರು ಗೌರಿಯವರ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯತೊಡಗಿದಾಗ ಗೌರಿಗೆ ಹೊಸ ಅನುಯಾಯಿಗಳೂ ಹಾಗೂ ಗೌರಿಯನ್ನು ಒಲ್ಲದವರೂ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಮೂಲ ‘ಲಂಕೇಶ್ ಪತ್ರಿಕೆ’ಯ ಅನೇಕ ಕಾಳಜಿಗಳನ್ನು ಗೌರಿ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ನಂಬಿದವರೂ ಇದ್ದರು. ಆದರೆ ಸ್ವ ವಿಮರ್ಶೆಯಿಲ್ಲದೆ ಯಾವ ಸಂಸ್ಥೆಯೂ ಮುನ್ನಡೆಯಲಾರದು. ಆದರೂ ಕಾಲ ಎಷ್ಟು ನಾಗಾಲೋಟದಲ್ಲಿ ಓಡತೊಡಗಿತ್ತೆಂದರೆ ಅವರು ಪತ್ರಿಕೆಯ ಧ್ವನಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದರೂ ಅದು ಸ್ವೀಕೃತವಾಗುವ ಸ್ಥಿತಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗಂಟೆಗೊಮ್ಮೆ ಸುದ್ದಿ ಬಿತ್ತರಿಸುವ ನ್ಯೂಸ್ ಚಾನಲ್ ಗಳು ಬಂದ ಮೇಲೆ ಇಡೀ ಟ್ಯಾಬ್ಲಾಯ್ಡಾ ಲೋಕವೇ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಗೌರಿಯವರ ಪತ್ರಿಕೆ ಕೂಡ. ಇವತ್ತಿಗೂ ಟ್ಯಾಬ್ಲಾಯ್ಡಾಗಳಂತೆ ರಿಸ್ಕ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೂ ಮಾನನಷ್ಟ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳಿಗೆ ಹೆದರದೆ ಸುದ್ದಿಯ �

Writer - ಡಾ. ನಟರಾಜ್ ಹುಳಿಯಾರ್

contributor

Editor - ಡಾ. ನಟರಾಜ್ ಹುಳಿಯಾರ್

contributor

Similar News